Thuốc là loại vật phẩm không thể thiếu trong đời sống giúp hỗ trợ điều trị các loại bệnh lý. Vì đây là thứ có thể gây ảnh hưởng trực tiếp lên sự sống của con người nên cần trải qua quá trình kiểm tra nghiêm ngặt. Những bạn sinh viên chuyên ngành Y Dược chắc hẳn phải đối mặt với các dạng bài tập kiểm nghiệm thuốc. Bài viết dưới đây sẽ tổng hợp một số kiến thức cần thiết liên quan đến vấn đề này.
Kiểm nghiệm thuốc là gì?
Thuốc được xếp vào nhóm nhu yếu phẩm cần thiết trong cuộc sống hàng ngày. Được bào chế từ các loại dược liệu thông qua các công thức và quy trình khép kín.
Việc kiểm nghiệm thuốc bao gồm lấy mẫu sản phẩm, tiến hành đo lường hàm lượng dựa trên các công cụ chuyên dụng. Ngoài ra còn cần thử nghiệm các phản ứng khi tiếp xúc với cơ thể người. Điều này đảm bảo chất lượng và sự an toàn khi sử dụng cũng như cảnh báo các tác dụng phụ.
Mục tiêu của việc kiểm nghiệm thuốc
Theo như quy định của Luật Dược và Thông tư do Bộ Y Tế ban hành, tất cả các loại thuốc cần được kiểm nghiệm trước khi đưa vào sử dụng. Quá trình này có sự giám sát chặt chẽ và thực hiện bởi các cơ quan có chức năng.
- Đảm bảo người dùng tiếp cận các loại thuốc có thành phần an toàn.
- Xử lý những trường hợp làm giả, thuốc kém chất lượng.
- Quản lý đầu ra của các đơn vị phân phối, lưu thông trên thị trường.
- Kiểm soát hoạt động để dễ dàng truy cứu trong trường hợp cần thiết.
Điều kiện cần có để thuốc được lưu thông trên thị trường
Sau khi trải qua quá trình kiểm nghiệm, thuốc đáp ứng đầy đủ các yếu tố theo quy định sẽ được đưa tới tay người bệnh. Ngược lại, số thuốc này sẽ bị cấm bán ra theo bất cứ hình thức nào.
- Luật Dược 34/2005 QH11 quy định về yêu cầu trong việc ghi nhãn hàng hóa.
- Đáp ứng điều kiện về chất lượng đã đăng ký trước đó.
- Đóng gói đúng quy trình, vật liệu và bao bì phải phù hợp với dạng thuốc bên trong.
- Đã có số đăng ký, trường hợp chưa có phải xuất trình được giấy tờ chứng minh nhập khẩu.
- Kê khai mức giá một cách minh bạch, rõ ràng.
Các dạng bài tập kiểm nghiệm thuốc thường gặp nhất
Nếu đang là sinh viên Y, Dược hoặc các chuyên ngành liên quan, chắc chắn bạn cần phải tiếp xúc với bài tập kiểm nghiệm thuốc. Tham khảo một số dạng thường gặp nhất dưới đây để dễ dàng hơn trong quá trình ôn luyện.
Bài tập lấy mẫu và chế mẫu
Lấy mẫu là quá trình chọn một phần thuốc để bắt đầu tiến hành đo lường. Cần phải tuân theo các bước tuần tự và đảm bảo an toàn. Hướng dẫn cách lấy mẫu với nguyên liệu rắn:
- Bước 1: Xem xét sự đồng nhất của nguyên liệu. Trong trường hợp không đồng nhất cần phân ra thành từng phần khác nhau và lấy theo đó.
- Bước 2: Nghiền nhỏ hạt, cục thành bột mịn nhưng không được gây ảnh hưởng tới chất lượng sản phẩm.
- Bước 3: Chế mẫu bằng cách dàn phẳng lớp bột thành hình vuông mỏng. Chia thành 4 phần sau đó lấy 2 phần xen kẽ nhau và bỏ số bột còn lại.
- Bước 4: Tiếp tục thực hiện tương tự để giữ lại các mẫu lưu kết quả sau này.
Bài tập sử dụng chất đối chiếu
Chất đối chiếu là một trong các dạng bài tập kiểm nghiệm thuốc thường thấy nhất. Phương pháp này mang lại hiệu quả cao trong việc xác định chất lượng mà không tốn nhiều thời gian.
Chất đối chiếu được dùng để thực hiện các phép thử, sau đó so sánh với tính chất của thuốc.
- Định tính: Phương pháp quang phổ hấp thụ hồng ngoại.
- Định lượng: Phương pháp quang phổ hấp thụ tử ngoại khả kiến, quang phổ huỳnh quang.
- Định tính tạp chất và định lượng: Phương pháp sắc ký.
- Các phép chuẩn độ thể tích: Phân tích trọng lượng.
- Các phép thử sinh học: Phương pháp vi sinh vật.
Bài tập phương pháp sắc ký lớp mỏng
Sắc ký lớp mỏng là phương pháp tương đối dễ thực hiện, thời gian cho kết quả nhanh. Được sử dụng nhiều trong các phòng thí nghiệm do có thể dễ dàng thay đổi dung môi. Khi áp dụng cần lưu ý đến cơ chế tách và ứng dụng.
Cơ chế tách:
- Hấp thụ
- Phân bố
- Trao đổi ion
- Rây phân tử
Ứng dụng:
- Định tính
- Thử tinh khiết
- Bán định lượng
- Điểm chỉ dấu vân tay
- Chiết tách hoặc định lượng
Bài tập phân tích dụng cụ
Đầu tiên để nắm được dạng bài tập kiểm nghiệm thuốc này cần áp dụng theo định luật Lambert-Beer.
Công thức tính độ hấp thu: A = εlc
- A là độ hấp thụ
- ε là hệ số hấp thụ molar
- l là độ dày của dung dịch
- c là nồng độ của chất phân tích
Những yếu tố cần lưu ý:
- Sử dụng ánh sáng đơn sắc
- Dung dịch loãng và trong suốt
- Chất khảo sát bền dưới tác dụng của tia UV
- Độ hấp thu ảnh hưởng bởi cấu trúc phân tử và môi trường dung môi
Các dạng bài tập kiểm nghiệm thuốc thường gặp nhất hỗ trợ quá trình kiểm tra chất lượng một cách chính xác hơn. Ngoài ra còn cần tuân theo quy trình nghiêm ngặt và đảm bảo an toàn trong phòng thí nghiệm.
